Umik, de angakok
De angakok kamt het vuil uit de haren van de Moeder van de Zee (detail uit een schilderij van de Groenlandse kunstenares Aka Høegh)
De angakok was een belangrijk man bij de Inuit, maar hij was niet de baas. De Inuit kenden geen bazen of opperhoofden. Als het de jacht betrof luisterde je naar de beste jager. Als het over geesten ging luisterde je naar de angakok.
Om angakok te kunnen worden moest je eerst veel leren. Vaak werd je als kind al uitgekozen, en dan werd je een soort leerling-angakok, zoals Nunôk dat was.
Die leertijd duurde lang, soms vele jaren. Je kreeg theorie, bijvoorbeeld over de onzichtbare wereld om ons heen, waarin geesten leven. De allerbelangrijkste daarvan ken je al uit IJsbarbaar: de Moeder van de Zee.
Er waren ook praktijklessen. Daarin leerde de jonge angakok hoe hij contact kon maken met geesten, die hem konden helpen als hij problemen had (hier foto's van een angakok die geesten oproept).
De jongen leerde ook hoe hij op de trommel moest slaan De trommel was een belangrijk instrument om contact te maken met de geesten.
Geestenwereld
Want vergis je niet: voor de oude Groenlanders was de geestenwereld net zo echt als de gewone wereld. Overal in de gewone wereld waren geesten aanwezig. Maar alleen een goede angakok kon ze zien of voelen.
Als leerling-angakok Nunôk boven in de mast denkt dat de windgeesten aan hem rukken, is dat voor hem volkomen realistisch. En later, als hij op het galgenveld in Schiedam zoekt naar Umiks botten, gelooft hij echt in de mistgeesten die hem de goede kant op sturen.
Er zijn nog altijd angakoks op Groenland. Het christendom heeft de meesten verdreven, maar de angakoks die er nog zijn staan in hoog aanzien.
Ook dit is echt :
Dat Umik aan boord van het Nederlandse schip schrok van gerookte hammen en overboord wilde springen, is niet verzonnen. Ook in werkelijkheid zagen de Groenlanders onze gerookte ham soms aan voor een menselijk dijbeen.
Niemand weet hoe de geheime wraakmonsters eruit zagen die de angakoks konden (en kunnen!) maken. De tupilaks die nu worden gemaakt, zien er nog wel heel eng uit.
Meer weten?
Wil je meer weten? Bestudeer zelf de bronnen (boeken en artikelen), die schrijver Rob Ruggenberg over dit onderwerp heeft gelezen.
|