Nunôks zwerftocht door Nederland
 Het Theatrum Anatonicum: de snijzaal waar Nunôk werd vastgebonden voor medisch onderzoek. Overal zie je de geraamten die Nunôk aanzag voor duivels en tupilaks...
Nunôks ijzingwekkende zwerftocht door Nederland is voor een belangrijk deel gebaseerd op feiten.
 Schiedam, de stad waar hij aankwam, zag er toen zo uit 
(klik op het kaartje om de plattegrond heel groot te zien).
Je ziet precies waar het schip van Leversteyn afmeerde, waar Kromme Leendert woonde, waar de galg stond, en de ruïne waar Nunôk door de vloer zakte...
Van die ruïne (van kasteel Mathenesse) is niet veel meer over, maar hij staat er nog wel, ingeklemd tussen moderne gebouwen - dat ziet er eigenlijk nogal vreemd uit.
Dansende beer
 Van Schiedam ging Nunôk naar Delft, waar de jaarmarkt en kermis werd gehouden. Daar kreeg de jongen te maken met een woedende kermisbeer die mensen aanviel
De schout pakte Nunôk op, maar liet hem later weer vrij. Hij gaf hem onderdak in Het Steen, de gevangenis van Delft. 's Nachts sliep de jongen in deze enge, donkere cel.
Naar Den Haag
 Na zijn avonturen in Delft werd Nunôk naar Den Haag gebracht, dat toen 's Graven-Haghe werd genoemd. Herberg 't Goude Hooft bestaat al zeshonderd jaar!
Nunôk moest in een kajak (een echte!) gaan zitten en door de Hofvijver varen. Dat was geen probleem, want kajak-varen leert iedere Groenlandse jongen al heel jong
Maar toen kwam het! Een zekere Nicolaes van Wassenaer schreef precies op wat de jongen verder moest doen:
Hij deed daer, in de Vijver van het Hof, seer brollige potsen. Hij vingh daer Visch en eenighe Meeuwen schoot hij, die werden al rau van hem ghegheten. Het was een gantsch Barbarisch Mensch.
Nunôk schoot dus vissen en meeuwen met pijl en boog, en at ze daarna rauw op...
De 'voorstelling' in de Haagse Hofvijver was speciaal bedoeld voor hoge gasten: prins Maurits en de winterkoningin.
Geen eskimo?
In Nederland wordt Nunôk een Barbarisch Mensch genoemd, en ijsbarbaar en wildeman. Een andere, nu vergeten scheldnaam voor Groenlanders in die tijd was screlingers Dat is een oud-IJslands woord dat dwerg betekent.
Misschien verbaast het je dat je in IJsbarbaar nergens het woord eskimo tegenkomt. Zo raar is dat niet, want in de tijd dat Nunôks avontuur zich afspeelt (rond 1625) bestond dat woord nog helemaal niet! Eskimo, een indiaans woord dat waarschijnlijk 'rauw-vleeseter' betekent, verschijnt pas aan het einde van de zeventiende eeuw in Europese talen.
Medisch proefkonijn
 Na aankomst in Amsterdam gaat het helemaal fout. Nunôk wordt naar het Theatrum Anatomicum gelokt
Hij ontsnapt daar met moeite aan dokter Livinius, een van de lijfartsen van prins Maurits, die wil uitzoeken waarom hij zo goed tegen kou kan.
Dokter Livinius is verzonnen, maar prins Maurits kreeg echt hele rare dokters aan zijn bed. Maurits had een leverkwaal en toen hij Nunôk ontmoette had hij nog maar een paar maanden te leven - daar konden die artsen met hun rare tovermiddeltjes niets aan veranderen.
Dier
 Dokters waren in die tijd gek op experimenten. Zo'n barbaar als Nunôk stond dichter bij de dieren dan bij de mensen, vonden sommigen. Daarom mocht je er best in snijden.
Dat soort onderzoeken gebeurde vaak tijdens een anatomische les
Het 'medisch theater', waaruit Nunôk uiteindelijk onsnapt, bestond echt. Het was gevestigd op de eerste verdieping van het Waag-gebouw in Amsterdam. Dat gebouw staat er nog.
En nog steeds willen wetenschappers graag weten waarom de ene mens beter tegen kou kan dan een ander. In ijsman Wim Hof hebben ze een nieuw proefkonijn gevonden om "wetenschappelijk vast te stellen in hoeverre iemand bewust kou kan weerstaan", zoals de geleerden het noemen.
Bruin vet
  Wat we nu weten is dit: Nunôk had, net als alle andere Inuit uit Groenland, twee genen in zijn lijf die afkomstig zijn van de zogenaamde Denisova-mens - een 40.000 jaar geleden uitgestorven mensensoort. Rechts zie je hoe een Denisova-meisje er ongeveer heeft uitgezien
Het ene Denisova-gen beïnvloedt de buikomvang, de haarkleur en de vorm van het gezicht en de oren.
Het andere gen, TBX15, helpt bij het aanmaken van bruin vet. Bruin vet is 'goed vet'.
Het vet dat wij allemaal rond buik, heupen en billen dragen is wit vet. Witte vetcellen slaan vet op voor langere tijd, als reserve voor als we voedsel tekort komen.
Maar bruine vetcellen kunnen actief vet verstoken. Zij komen in actie als het lichaam is afgekoeld en moet opwarmen.
Vermoedelijk ontstond de Denisova-mens een miljoen jaar geleden in Siberië. De steppenvolken die daar leefden verhuisden ook naar Europa en naar Amerika.
De zeilwagen
 Op het strand mag Nunôk een stukje meerijden met een snelle zeilwagen. Die dingen reden daar echt. Ze werden 'seylende windwagens' genoemd. Prins Maurits had er ook een
Dankzij die snelle rit krijgen de boze Katwijkse vissers die de jongen achtervolgen hem niet te pakken.
Op zoek naar Umiks botten
 In het boek is Nunôks zoektocht naar het lijk van Umik een eng stukje. Vooral omdat de jongen en matroos Murk 's nachts gaan graven op het galgenveld van Schiedam
Dat Nunôk wil dat Umiks botten terugkeren naar de Moeder van de Zee is niet vreemd. Ook in werkelijkheid gebeurde zoiets met een Groenlandse jongen die Minik heette...
 Meer weten?
 Wil je meer weten? Bestudeer zelf de bronnen (boeken en artikelen), die schrijver Rob Ruggenberg over dit onderwerp heeft gelezen.
|
